Polska w 2021 roku po Niemczech, Rumunii i Francji była największym producentem kukurydzy w Unii Europejskiej. Najwięcej kukurydzy uprawia się w województwie wielkopolskim, mazowieckim, kujawsko-pomorskim i dolnośląskim. Argentyna, Brazylia, USA i Chiny są największym eksporterem ziaren kukurydzy.

Krótka historia upraw kukurydzy

Ojczyzną kukurydzy jest rejon doliny Balsas w Meksyku. Naukowcy odkryli na kamiennych narzędziach do rozdrabniania kukurydzy, skrobię kukurydzianą. Znalezisko datuje się na 8700 lat. Istnieje przypuszczenie, że pierwsze uprawy pochodzą z Ameryki Łacińskiej. Uważa się, że kukurydza dzika, pochodzi prawdopodobnie z krzyżówki dwóch gatunków traw, występujących jako chwasty. W Nowym Meksyku, w drugiej połowie dwudziestego wieku, odkryto pierwotne kolby kukurydzy, uprawianej w XXXV wieku p.n.e. w zachodniej części Ameryki Południowej odkryto uprawy hodowlane kukurydzy, pochodzące z V wieku p.n.e. W środkowej części Meksyku znaleziono pył, pierwotnego gatunku dzikiej kukurydzy. Pyłek kukurydziany pochodzi sprzed 80 tysięcy lat. W południowo-środkowym Meksyku archeolodzy natrafili na kolby kukurydzy z V tysiąclecia p.n.e. W grobowcach Indian Ameryki Północnej, odkryto kukurydzę posiadającą wartości odżywcze współczesnych odmian. Archeolodzy odnaleźli w Palenque kamienną głowę boga kukurydzy z plemienia Majów, z początku XIII wieku.

W 1493 roku kukurydza sprowadzona została do Europy, a następnie na Bliski Wschód. Zachodnia część Europy Południowej (Hiszpania) stała się obszarem upraw kukurydzy na masową skalę. Wiedza o pierwszych uprawach w Polsce pochodzi z 1643 roku z „Zielnika” Szymona Syreńskiego, lekarza, botanika i najwybitniejszego badacza leczniczych właściwości ziół. Obecnie Polska jest bardzo ważnym producentem kukurydzy w Europie. Znanych jest około 200 odmian tej rośliny. Kukurydza jest też jedną z najpopularniejszych roślin uprawnych w kraju.

Wartości odżywcze – witaminy, składniki mineralne

Do najważniejszych składników odżywczych w kukurydzy zalicza się przede wszystkim różne witaminy takie jak:

• witaminy rozpuszczalne w tłuszczach: A, C, E, K,
• witamina B1 (tiamina),
• witamina B2 (ryboflawina),
• witamina B3 (niacyna),
• witamina B5 (kwas pantotenowy),
• witamina B6 (pirydoksyna),
• witamina B9 (foliany),
• witamina B 12 (kobalamina).

Poza tym kukurydza bogata jest także w inne substancje odżywcze, do których należą:

• składniki mineralne: magnez, potas, sód, cynk, selen, fosfor, żelazo,
• śladowe ilości kobaltu, jodu i bromu,
• kwas ferulowy (silny antyoksydant),
• luteina+zeaksantyna.

W skład świeżych ziaren kukurydzy wchodzi woda 70-76%, białko 2-4,5%, skrobia 3-20%, tłuszcze 1,1-2,7%, cukry 5-12%. Indeks glikemiczny (IG) ugotowanej kukurydzy wynosi 56. Kukurydza nie jest wskazana dla cukrzyków. Ziarno Kukurydzy ma najwyższą spośród zbóż wartość energetyczną (100 g świeżych ziaren kukurydzy to 365 kcal).

Kukurydza „ziarno zdrowia”, olej kukurydziany – jeden z najlepszych gatunków olejów roślinnych

Kukurydza ma wiele właściwości, które działają bardzo pozytywnie na organizm człowieka. Z tego powodu zaleca się stosowanie produktów takich jak olej kukurydziany podczas codziennego przygotowywania posiłków. Poniżej wymienione zostały najważniejsze zalety kukurydzy.

1. Kukurydza to naturalnie bezglutenowe warzywo.
2. Kukurydza bogata jest w witaminę E, która nazywana jest „witaminą młodości”, opóźnia starzenie się organizmu. Antyoksydant chroni przed chorobami serca, powstawaniem chorób nowotworowych, zapobiega rozwojowi miażdżycy, wpływa na odtruwanie organizmu.
3. Zeaksantyna, czyli barwnik, który blokuje rozwój wolnych rodników odpowiedzialnych za rozwój nowotworów.
4. Błonnik zapobiega zaparciom, reguluje pracę jelit i poziom cukru we krwi, daje uczucie sytości, przyspiesza trawienie, obniża cholesterol, chroni przed miażdżycą, pobudza produkcję śliny, która chroni zęby przed próchnicą, dba o kondycję skóry, włosów i paznokci.
5. Luteina (przeciwutleniacz) wspomaga widzenie, zmniejsza prawdopodobieństwo wystąpienia zwyrodnienia plamki żółtej (AMD). Luteina wspiera prawidłowy rozwój narządu wzroku płodu.
6. Kukurydza (gotowana) ma zastosowane w leczeniu cukrzycy typu 2 oraz chorób nerek.
7. Kukurydza zawiera witaminy rozpuszczalne w tłuszczach, konieczne do prawidłowego funkcjonowania organizmu.
8. Białko, źródło energii, reguluje gospodarkę metaboliczną, wspiera budowę tkanki mięśniowej i tkanki kostnej, składa się z aminokwasów odpowiedzialnych za poziom hormonów oraz regenerację komórek.
9. Kukurydza pomaga w zaburzeniach krwi (niedokrwistość), zaburzeniach przemiany materii (dna moczanowa).
10. Kukurydza ma łagodne działanie moczopędne, chroni układ moczowy przed infekcją.
11. Olej kukurydziany to naturalny środek łagodzący objawy przerostu prostaty, wspomaga leczenie.
12. Olej kukurydziany polecany jest w codziennej diecie osób z egzemą, łuszczycą, przy katarze siennym, migrenie, przewlekłym zapaleniu oskrzeli.
13. Olej kukurydziany to dieta dla wątroby, naturalny środek w chorobach woreczka żółciowego.
14. W oleju kukurydzianym znajduje się kwas linolowy odpowiedzialny za krzepnięcie krwi (jeden z rodzajów nienasyconych kwasów omega-6).
15. Olej odgrywa ważną rolę w profilaktyce nowotworów (rak płuc, nowotwory złośliwe skóry, guz sutka).

Zastosowanie w kuchni

Kukurydza dostępna jest w postaci świeżych kolb, ziaren z puszki i mrożonek. Kto z nas nie zna smaku grillowanej lub pieczonej kukurydzy z odrobiną masła i soli, lub gotowanej z masłem i solą? Kukurydza to częsty produkt w kuchni meksykańskiej, podstawa tortilli kukurydzianych. Kukurydzę łączymy z grzybami, papryką jalapeno, warzywami, kiełbasą chorizo, mięsem drobiowym lub wołowym, z łososiem i wieloma innymi produktami. Kukurydza to składnik sałatek, tarty, roladek.

Polenta to odpowiednio przyrządzona włoska potrawa ludowa. Jest zdrowym zamiennikiem ziemniaków, kasz lub ryżu. Obecnie jest przygotowywana z mąki kukurydzianej lub kaszki kukurydzianej. W kuchni azjatyckiej popularnym zagęszczaczem zup jest mąka kukurydziana.

Kukurydza to składnik chleba, bułek, wafli. Mąka kukurydziana używana jest do wypieku ciast, ciasteczek, do wyrobu makaronu. Z mąki kukurydzianej robi się przekąski: chrupki, chipsy, popularny popcorn, płatki śniadaniowe (corn flakes). Chrupki kukurydziane można wprowadzić do diety maluszka już od piątego miesiąca życia. Olej kukurydziany wytwarzany jest z zielonych kiełków kukurydzy. Olej powinien być dodawany do potraw na zimno. Jest również dodatkiem końcowym do dań gorących. Olej nadaje się także do krótkiego gotowania, smażenia i duszenia. Krótka obróbka termiczna pozwala zachować większą ilość składników odżywczych.